Duurzaam inkopen met MKI

Introductie:

Duurzaam inkopen speelt een cruciale rol bij het realiseren van klimaat- en duurzaamheidsdoelstellingen in de Grond-, Weg- en Waterbouw (GWW). De Milieukostenindicator (MKI) biedt publieke opdrachtgevers een krachtige tool om de milieu-impact van projecten inzichtelijk en meetbaar te maken. Dit artikel belicht hoe de MKI ingezet kan worden gedurende verschillende fasen van een inkooptraject, met praktische tips en voorbeelden.

Wat is de Milieukostenindicator (MKI)?

De MKI drukt de milieu-impact van een product of project uit in een financiële waarde, gebaseerd op de ‘schaduwkosten’ voor het herstellen van milieuschade. Dit biedt een gestandaardiseerde methode om de duurzaamheid van alternatieve ontwerpen en materialen te vergelijken. Hoe lager de MKI-waarde, hoe duurzamer de oplossing. 

Toepassing in Verschillende Projectfasen 

De MKI kan worden toegepast in drie cruciale projectfasen: 

1. Initiatieffase: 

Hier ligt de focus op fundamentele keuzes zoals het minimaliseren van inkoop (refuse), het heroverwegen van de scope (rethink) of het inzetten op renovatie in plaats van vervanging (reuse). Een praktijkvoorbeeld is de gemeente Tilburg, die door kritisch te kijken naar afvalbakkenlocaties en het hergebruiken van bestaande bakken aanzienlijk lagere MKI-waarden realiseerde. 

2. Ontwerpfase: 

Tijdens het ontwerp kan de MKI worden gebruikt om milieu- en economische kosten te balanceren. Dit gebeurt bijvoorbeeld door het hergebruik van materialen of het optimaliseren van ontwerpafmetingen. De MKI biedt inzicht in de milieu-impact van verschillende ontwerpvarianten en stimuleert duurzamere keuzes. 

3. Inkoopfase: 

In deze fase wordt de MKI vaak gebruikt als gunningscriterium bij aanbestedingen. Dit stimuleert duurzaamheid in de gehele toeleveringsketen en motiveert opdrachtnemers om innovatieve en milieuvriendelijke oplossingen te bieden. 

Stappenplan: Inkopen met de MKI 

Voor een effectieve inzet van de MKI tijdens inkooptrajecten is het belangrijk om een gestructureerd stappenplan te volgen. De zes essentiële stappen zijn: 

1. Spelregels opstellen: Duidelijke richtlijnen en protocollen maken transparante aanbesteding mogelijk. 
2. MKI-referentieberekening maken: Een generieke berekening gebaseerd op hoeveelheden geeft een eerste indicatie van de milieu-impact. 
3. MKI-stimulering instellen: Duurzaamheid belonen met financiële voordelen. 
4. Inschrijfberekeningen beoordelen: Vergelijk specifieke MKI-berekeningen van inschrijvers. 
5. As-built controle: Controleer of beloofde MKI-waarden daadwerkelijk worden behaald. 
6. Monitoring: Houd de gerealiseerde MKI-waarden bij om duurzaamheidsdoelen te evalueren. 

Toekomstperspectief 

De MKI wordt steeds belangrijker, zeker nu het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat wettelijke eisen overweegt voor projecten met beton, staal en asfalt. Europese harmonisatie van de MKI-methodiek zal bovendien de adoptie ervan versnellen. Dit maakt het cruciaal voor publieke en private partijen om zich te verdiepen in de toepassing van deze indicator. 

Conclusie 

Door de MKI te integreren in het inkoopproces, kunnen opdrachtgevers concrete stappen zetten richting een duurzamere toekomst. Of het nu gaat om het minimaliseren van CO2-uitstoot, het bevorderen van circulariteit of het aanmoedigen van innovatie, de MKI biedt een helder en krachtig hulpmiddel om duurzaamheid tastbaar te maken. 

Meer weten? Bekijk hier de volledige handreiking.